Dwalen, oordelen of rechtstoepassing?

Dinsdag 29 januari 2019 in het Filos0fiecafé Fryslân

Professor dr Pauline Westerman, hoogleraar in de rechtsfilosofie aan de RUG in Groningen:

DWALEN, OORDELEN of RECHTSTOEPASSING?

Zoals bekend was Salomon niet alleen een groot koning van de Israëlieten maar gold hij tevens als wijs rechter. Toen hij moest oordelen in een zaak waarin twee vrouwen beiden beweerden de moeder van een kind te zijn, gaf hij opdracht om het kind in twee stukken te hakken. Degene die uitriep dat zij dan liever het kind aan de tegenpartij gunde, bewees zich als moeder.

Kunnen we er echter vanuit gaan dat alle rechters zo wijs zijn als Salomon? Dat lijkt een riskante aanname. Gelukkig hoeven rechters echter niet uitsluitend te vertrouwen op hun morele wijsheid. Sterker: zij mogen dat niet eens doen. Wij vragen hen immers de wet toe te passen. Een wet die democratisch tot stand gekomen is. Daardoor lijken we gevrijwaard te worden van onwijze rechters. Maar niet helemaal. Rechters zijn geen machines die de wet mechanisch toepassen. Zij moeten kiezen welke regel eigenlijk van toepassing is. En zij moeten kiezen welke feiten uit een bepaald geval relevant zijn en welke niet. Voor beide taken moeten rechters toch vertrouwen op eigen inzicht en creativiteit. In deze lezing zal aandacht worden besteed aan de verschillende theoretische opvattingen over de speelruimte die rechters hebben bij de toepassing van het recht op concrete gevallen en welke dilemma’s zij daarbij ervaren.  Daarnaast wordt ingegaan op de vraag in hoeverre de rechter zich neer dient te leggen bij democratisch tot stand gekomen regelgeving als deze bepaalde basisprincipes schendt en in hoeverre rechters de rechtstaat dienen te behoeden voor de (politieke) waan van de dag?

Zaal open vanaf 19.30 uur.  Opgeven:  info@filosofie.frl

Prof. dr. Pauline C. Westerman is hoogleraar in de rechtsfilosofie aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Daarnaast is zij als staflid verbonden aan de Academie voor Wetgeving en Overheidsjuristen in den Haag. Tevens is zij lid van de KNAW (Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen). In juni 2018 verscheen bij Elgar Publishers haar boek ‘Outsourcing the Law’: A Philosophical Perspective on Regulation.